Jeofizik aramalarında en çok kullanılan yöntemlerden biri de kuşkusuz Elektrik Yöntemlerdir. Ülkemizde başta tarım olmak üzere çok çeşitli alanlarda suya olan ihtiyaç Jeofizik Mühendisleri tarafından ekonomik ve hızlı bir şekilde giderilmektedir. Jeofizik Mühendisleri su aramalarında genellikle Elektrik Yöntemden faydalanırlar. Su aramak için en sık başvurulan yöntem Schlumberger Dizilimi ile su aramaktır. 

Temelleri Nedir ?  

Schlumberger dizilimi Jeofizik Elektrik Yöntemlerden biridir. 4 elektrotun kullanılması ile yerin elektrik iletimi esasına göre çalışmaktadır. 100 yılı aşkın süredir kullanılan doğruluğunu kanıtlamış bir yöntemdir. 

Kullanım Alanları

• Yeraltı suyu aranması

• Jeotermal Aramalar

• Heyelan Risk Araştırmaları

• Yeraltı tabaka ve katmanların belirlenmesi 

• Çeşitli akademik yeraltı araştırmaları

Nasıl Uygulanır ?

Schlumberger yöntemini uygulamak için belli başlı ekipmanlara gerek duyulmaktadır . 

• Akü -Güç Kaynağı
• Rezistivite & IP Cihazları
• Krom Elektrot
• Şerit Metre (GPS, Lazer metre v.b. mesafe ölçüm aracı)
• Çelik Kablo
• Uzun açılımlar için Telsiz 
• Çekiç, eldiven v.b. yardımcı arazi ekipmanları
• Dsi Schlumberger Su arama Karnesi 

Schlumberger dizilimine geçmeden önce yukarıdaki ekipmanların eksik olması önemlidir.  Bu yöntem için en az 4 Elektrot gereklidir ancak daha sağlıklı  ölçümler için daha fazla elektrot da kullanılmaktadır. ( SP oturmalarını hızlandırmak ve salınımı önlemek için MN elektrotlarını önceden çakarak hız kazanılabilir)

1. Elimizdeki Schlumberger Karnesine göre 4 elektrot toprağa çakılır
2. 1. ve 4. Elektrotlara (Dıştaki elektrotlar) cihazdan çıkan Akım (AB) Kabloları bağlanır
3. 2. ve 3. Elektrotlara (içteki elektrotlar) Cihazdan çıkan Potansiyel (MN) Kabloları bağlanır
4. Cihaz akü bağlantısı kontrol edildikten sonra ilk ölçüm alınır. Bu ölçüm kullandığınız cihazın modeline göre değişim göstermektedir. Piyasada mevcut çok farklı özelliklerde Rezistivite cihazı bulunmaktadır. 
5. Schlmberger yönteminde açılımlar Schlumberger karnesine göre yapılır. Bu sayede Logaritmik Özdirenç Eğrisi yorumlanabilmektedir. Elektrotlar her ölçümden sonra karneye göre yeni yerlerine çakılarak ölçüm alma işlemi tekrarlanır. Burada dikkat edilmesi gereken husus Elektrotların kontak direnci olmaması, iyi çakılmaları ve karnede yazan metrede olmalarıdır. Dış ve iç elektrotlar kesinlikle karıştırımamalıdır. 
6. Alınan ölçümler belirli bir formül uyarınca(Eklenecek) kağıda aktarılır (bazı rezistivite cihazları otomatik olarak grafiği çizmektedir.örnek için tıklayın)
7. Ayrıca IP2Win programıyla da Rezistivie ölçümünden elde edilen katmanlar yoruma hazır gertirilmektedir.

Schlumber Diziliminde Dikkat Edilmesi gereken hususlar

Tüm elektrik yöntemlerde olduğu gibi öncelikle güvenlik ön planda olmalıdır. Ölçümler sırasında kabloları kemirdiği için kül olan kemirgen ve haşeratlar arazide yapılan çalışmaların ciddiyetini göz önüne koymaktadır. Bu yüzden mutlaka ölçüm sırasında kablo ve elektrotlardan uzak durulmalı ve çıplak elle kablo ve elektrotlara dokunulmamalıdır. elektort bağlantıları yapılmadan akım verilmemelidir.

Hangi iki elektrotun dış (AB) hangi iki elektortun iç (MN) olduğu karıştırılmamalı ve dizilim buna göre yapılmalıdır. 

Schlumberger karnesine göre elektrot yerleri kontrol edilmeli ve doğru metrelerde ise ölçü alınmalıdır aksi halde eğri hatalı olur. 

Yorumlarken kil-su gibi yakın eğrilerin bizleri yanıltmaması için ortam jeolojisinden haberdar olmalı ve yorumlamayı sadece eğriye bakarak yapmamalıyız. Yorumlama konusu bu yöntemlerin en zor kısmıdır. Tecrübe gerektirir.

Akü doluluğu kontrol edilmeli ve sağlıklı akım verdiğinden emin olunulmalıdır.

İçerik genişletilecektir. resimler ve Formüller eklenecektir. Detaylı bilgi için mail ya da yorum kısmından bana ulaşabilirsiniz. E-posta daha hızlı geri dönüş sağlar.

Bu yazı içeriği özgündür ve Jeofizik Mühendisi Can BAYAT tarafından hazırlanmıştır. Lütfen kaynak göstermeden kullanmayınız.